Eşrefoğlu Rûmî

Anadolu Tasavvufunun Güçlü Sesi

Eşrefoğlu Abdullah Rûmî, 14. yüzyıl Anadolu tasavvufunun en önemli temsilcilerinden biridir. Hem bir şair, hem bir mutasavvıf, hem de bir mürşid olarak halkın gönlünde derin izler bırakmıştır. Şiirlerinde kullandığı yalın Türkçe sayesinde tasavvufun derin hakikatlerini halka anlaşılır kılmıştır. Yunus Emre’den sonra Anadolu’daki tasavvuf şiirinin en önemli isimlerinden biri sayılmıştır.

Hayatı

• Doğumu: 1350, İznik.
• Eğitimi: Medrese tahsili görmüş, ardından Hacı Bayram-ı Velî’ye intisap ederek tasavvuf yoluna girmiştir.
• Tarikat Yolculuğu: Daha sonra Şeyh Hacı Bayram’ın halifesi olmuş, irşad vazifesiyle Anadolu’da büyük tesirler bırakmıştır.
• Vefatı: 1469’da İznik’te vefat etmiştir. Türbesi halen ziyaret edilmektedir.

Öğretileri

1. Aşk ve Muhabbet

Eşrefoğlu’nun şiirlerinde Allah aşkı en temel temadır. Ona göre, insanın varoluş gayesi Hak aşkını idrak etmek ve bu aşkı tüm varlığa yaymaktır.

2. Tevazu ve Fakr

Tasavvufta fakr (yoksulluk) onun yolunun merkezindedir. Kibirden ve dünyevi ihtiraslardan uzak, gönül zenginliğiyle yaşamayı öğütler.

3. Seyr-ü Sülûk

Manevi yolculuğu aşama aşama işler. Nefsi terbiye etmeden, aşk ve muhabbet olmadan hakikate varılamayacağını belirtir.

Eserleri

• Müzekki’n-Nüfûs: Tasavvuf yolunun inceliklerini, nefis terbiyesinin mertebelerini anlatan en önemli eseri. Bugün halen tasavvuf yolunda temel kaynaklardan biridir.
• Divan: İlahi aşkı dile getiren, sade Türkçe ile yazılmış tasavvuf şiirlerinin toplandığı eser.

Şiirinden Bir Nefes

(Yunus’un yolunun bir devamı niteliğinde)

“İşitin ey yarenler aşk bir güneşe benzer,
Aşkı olmayan gönül misali taşa benzer.”

Bu dizeler, onun tasavvuf anlayışının özünü yansıtır. Çünkü aşk, gönlü dirilten ilahi bir güneştir.

Tasavvuf Tarihindeki Yeri

• Yunus Emre’nin başlattığı Türkçe tasavvuf şiiri geleneğini sürdürdü ve güçlendirdi.
• Hem Bayramiyye tarikatının bir kolunu yaşattı, hem de kendi tesir alanıyla geniş kitlelere ulaştı.
• Eserleriyle halk arasında tasavvufun yayılmasına öncülük etti.

Mirası

• Anadolu’da tasavvufun en güçlü edebi temsilcilerinden biri olarak görülür.
• Şiirleri ve nefesleri bugün halen tekkelerde, meclislerde ve gönül ehlinin dilinde okunur.
• Onun öğretisi, aşk merkezli bir tasavvuf anlayışının kalıcı bir mirasıdır.

Kaynaklar:

• Eşrefoğlu Rûmî, Müzekki’n-Nüfûs
• Mustafa Kara, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi
• Mehmet Kaplan, Tasavvufî Türk Şiiri Antolojisi